Halka Açık Şirketlerde Bağımsız Yönetim Kurulu Üyelerinin Sermaye Piyasası Mevzuatından Doğan Görevleri ve Yasakları

I- KOMİTELER SEBEBİYLE VERİLEN GÖREVLER

Komiteler yaptıkları tüm çalışmaları yazılı hale getirir ve kaydını tutar. Komiteler, çalışmaların etkinliği için gerekli görülen ve çalışma ilkelerinde açıklanan sıklıkta toplanır.

Komiteler, çalışmaları hakkındaki bilgiyi ve toplantı sonuçlarını içeren raporları yönetim kuruluna sunar.

1- Riskin erken saptanması komitesi üyesi olmak sebebiyle verilen görevler Riskin erken saptanması komitesi; şirketin varlığını, gelişmesini ve devamını tehlikeye düşürebilecek risklerin erken teşhisi, tespit edilen risklerle ilgili gerekli önlemlerin alınması ve riskin yönetilmesi amacıyla çalışmalar yapmakla sorumlu olup, risk yönetim sistemlerini en az yılda bir kez gözden geçirmek zorundadır.

a) Denetimden sorumlu komite, kamuya açıklanacak yıllık ve ara dönem finansal tabloların şirketin izlediği muhasebe ilkeleri ile gerçeğe uygunluğuna ve doğruluğuna ilişkin değerlendirmelerini, şirketin sorumlu yöneticileri ve bağımsız denetçilerinin görüşlerini alarak kendi değerlendirmeleriyle birlikte yönetim kuruluna yazılı olarak bildirir.

b) Şirketin hizmet alacağı bağımsız denetim kuruluşu, denetimden sorumlu komite tarafından belirlenir ve yönetim kurulunun onayına sunulur.

c) Denetimden sorumlu komite; en az üç ayda bir olmak üzere yılda en az dört kere toplanır ve toplantı sonuçları tutanağa bağlanarak, alınan kararları yönetim kuruluna sunar. Denetimden sorumlu komitenin faaliyetleri ve toplantı sonuçları hakkında yıllık faaliyet raporunda açıklama yapılması gerekir. Denetimden sorumlu komitenin hesap dönemi içinde yönetim kuruluna kaç kez yazılı bildirimde bulunduğu da yıllık faaliyet raporunda belirtilir.

d) Denetimden sorumlu komite, kendi görev ve sorumluluk alanıyla ilgili tespitlerini ve konuya ilişkin değerlendirmelerini ve önerilerini derhal yönetim kuruluna yazılı olarak bildirir.

e) Yönetim kurulu, kurumsal yönetim ilkeleri uyarınca seçilecek denetim komitesini ve üyeleri arasından en az bir üyeyi, finansal raporlamadan sorumlu olarak belirler.

f) Şirketin muhasebe ve iç kontrol sistemi ile bağımsız denetimiyle ilgili olarak şirkete ulaşan şikayetlerin incelenmesi, sonuca bağlanması, şirket çalışanlarının, şirketin muhasebe ve bağımsız denetim konularındaki bildirimlerinin gizlilik ilkesi çerçevesinde değerlendirilmesi konularında uygulanacak yöntem ve kriterler denetimden sorumlu komite tarafından belirlenir.

g) Varsayımlar Raporu: VII-128.1 sayılı Pay Tebliği m.29 (5)¹: Payların borsada işlem görmeye başlamasından sonraki iki yıl boyunca finansal tablolarının kamuya açıklanmasını müteakip on iş günü içerisinde, halka arz fiyatının belirlenmesinde esas alınan varsayımların gerçekleşip gerçekleşmediği, gerçekleşmediyse nedeni hakkında değerlendirmeleri içeren bir rapor hazırlaması ve söz konusu raporun ortaklığın internet sitesinde ve KAP’ta yayımlanması zorunludur. Bu yükümlülük denetimden sorumlu komite tarafından yerine getirilir.

h) Fon Kullanım Yeri Raporu: VII-128.1 sayılı Pay Tebliği m.33 (1): Payların borsada işlem görmeye başlamasından itibaren kamuya açıklanan ve yapılan sermaye artırımının sonuçlarını içeren ilk iki finansal tablolarının ilanını takip eden on iş günü içinde bir rapor hazırlaması ve söz konusu raporu ortaklığın internet sitesinde ve KAP’ta yayımlanması zorunludur. Bu yükümlülük denetimden sorumlu komite tarafından yerine getirilir.

3- Kurumsal Yönetim Komitesi üyesi olmak sebebiyle verilen görevler

Şirkette kurumsal yönetim ilkelerinin uygulanıp uygulanmadığını, uygulanmıyor ise gerekçesini ve bu prensiplere tam olarak uymama dolayısıyla meydana gelen çıkar çatışmalarını tespit eder; yönetim kuruluna kurumsal yönetim uygulamalarını iyileştirici tavsiyelerde bulunur ve yatırımcı ilişkileri bölümünün çalışmalarını gözetir.

4- Aday Gösterme Komitesi üyesi olmak sebebiyle verilen görevler

a) Yönetim kurulu ve idari sorumluluğu bulunan yöneticilik pozisyonları için uygun adayların saptanması, değerlendirilmesi ve eğitilmesi konularında şeffaf bir sistemin oluşturulması ve bu hususta politika ve stratejiler belirlenmesi konularında çalışmalar yapmak,

b) Yönetim kurulunun yapısı ve verimliliği hakkında düzenli değerlendirmeler yapmak ve bu konularda yapılabilecek değişikliklere ilişkin tavsiyelerini yönetim kuruluna sunmak,

c) Bağımsız üye adaylarını değerlendirmek; yönetimin ve yatırımcıların da dahil olmak üzere bağımsız üyelik için aday tekliflerini, adayın bağımsızlık ölçütlerini taşıyıp taşımaması hususunu dikkate alarak değerlendirmek ve buna ilişkin değerlendirmesini bir rapora bağlayarak yönetim kurulu onayına sunmak.

https://mevzuat.spk.gov.tr/

5- Ücret komitesi üyesi olmak sebebiyle verilen görevler

a) Yönetim kurulu üyelerinin ve idari sorumluluğu bulunan yöneticilerin ücretlendirilmesinde kullanılacak ilke, kriter ve uygulamaları şirketin uzun vadeli hedeflerini dikkate alarak belirler ve bunların gözetimini yapar.

b) Ücretlendirmede kullanılan kriterlere ulaşma derecesi dikkate alınarak, yönetim kurulu üyelerine ve idari sorumluluğu bulunan yöneticilere verilecek ücretlere ilişkin önerilerini yönetim kuruluna sunar.

II- DİĞER GÖREVLER

1- İlişkili taraf² işlemleri

II-17.1 sayılı Kurumsal Yönetim Tebliği m.9: Şirketin ve bağlı ortaklıklarının, ilişkili tarafları ile gerçekleştirecekleri ve %10’dan fazla bir orana ulaşılacağı öngörülen aşağıdaki durumlarda, yapılacak işlemin esaslarını belirleyen bir yönetim kurulu kararı almaları zorunludur. Kararda bağımsız üyelerin çoğunluğunun onayı aranır. Buna göre şirket ve bağlı ortaklıkları ile ilişkili tarafları arasındaki,

i) Varlık ve hizmet alımı benzeri işlemler ile yükümlülük transferi işlemlerinde; işlem tutarının, kamuya açıklanan son finansal tablolara göre varlık toplamına veya kamuya açıklanan son yıllık finansal tablolara göre oluşan hasılat tutarına ya da yönetim kurulu karar tarihinden önceki altı aylık günlük düzeltilmiş ağırlıklı ortalama fiyatların aritmetik ortalaması baz alınarak hesaplanacak şirket değerine olan oranının,

ii) Varlık ve hizmet satışı benzeri işlemlerde; işlem tutarının (varlığın net defter değerinin yüksek olması durumunda net defter değerinin), kamuya açıklanan son finansal tablolara göre varlık toplamına veya kamuya açıklanan son yıllık finansal tablolara göre oluşan hasılat tutarına (varlığın devri, kiraya verilmesi veya üzerinde ayni hak tesis edilmesi durumunda, son yıllık finansal tablolara

göre söz konusu varlıktan elde edilen karın ortaklığın sürdürülen faaliyetler vergi öncesi karına) ya da yönetim kurulu karar tarihinden önceki altı aylık günlük düzeltilmiş ağırlıklı ortalama fiyatların aritmetik ortalaması baz alınarak hesaplanacak şirket değerine olan oranının

%10’u aşacağının öngörülmesi. Bağımsız üyelerin çoğunluğunun söz konusu işlemi onaylamaması halinde, bu durum işleme ilişkin yeterli bilgiyi içerecek şekilde KAP’ta açıklanır ve işlem genel kurul onayına sunulur.

2- İlişkili taraflarla gerçekleştirilecek yaygın ve sürekli işlemleri raporu

II-17.1 sayılı Kurumsal Yönetim Tebliği m.10: Şirket ve bağlı ortaklıkları ile ilişkili tarafları arasındaki yaygın ve sürekli nitelikteki işlemlerin kapsamı ve şartları yönetim kurulu tarafından karara bağlanır. Buna göre şirket ve bağlı ortaklıkları ile ilişkili tarafları arasındaki yaygın ve süreklilik arz eden işlemlerin bir hesap dönemi içerisindeki tutarının,

i) Alış işlemlerinde kamuya açıklanan son yıllık finansal tablolardaki satışların maliyetine olan oranının,

ii) Satış işlemlerinde kamuya açıklanan son yıllık finansal tablolardaki hasılat tutarına olan oranının,

%10’dan fazla bir orana ulaşacağının öngörülmesi durumunda, yönetim kurulu kararına ilaveten, şirket yönetim kurulu tarafından işlemlerin şartlarına ve piyasa koşulları ile karşılaştırılmasına ilişkin olarak bir rapor hazırlanır ve bu raporun tamamı veya sonucu KAP’ta açıklanır. Oranların hesaplanmasında, aynı nitelikteki işlemlerin toplu değerlendirilmesi esas olup, aynı şirket ile yapılan ve farklı nitelikteki işlemlerin her birinin ayrı birer işlem olarak değerlendirilmesi gerekir. Bağımsız yönetim kurulu üyelerinin çoğunluğunun söz konusu işlemleri onaylamaması halinde, muhalefet gerekçesinin KAP’ta açıklanması zorunludur.

² İlişkili taraf kavramı, TMS 24 numaralı ilkede tanımlanmıştır.

3- Şirket tarafından üçüncü kişiler lehine teminat verilmesi

II-17.1 sayılı Kurumsal Yönetim Tebliği m.12: Şirketin olağan ticari faaliyetlerinin yürütülmesi amacıyla diğer üçüncü kişiler lehine teminat, rehin, ipotek ve kefalet verilmesine ilişkin yönetim kurulu kararlarında bağımsız üyelerin çoğunluğunun onayı aranır. Bağımsız yönetim kurulu üyelerinin çoğunluğunun söz konusu işlemleri onaylamaması halinde, muhalefet gerekçesinin KAP’ta açıklanması zorunludur.

4- Tutarı belli bir orana ulaşan işlemler

II-17.1 sayılı Kurumsal Yönetim Tebliği (1.3.9.): Şirketlerin,

i) Varlık ve hizmet alımı benzeri işlemler ile yükümlülük transferi işlemlerinde; işlem tutarının, kamuya açıklanan son finansal tablolara göre varlık toplamına veya kamuya açıklanan son yıllık finansal tablolardaki hasılat tutarına ya da yönetim kurulu karar tarihinden önceki altı aylık günlük düzeltilmiş ağırlıklı ortalama fiyatların aritmetik ortalaması baz alınarak hesaplanacak şirket değerine olan oranının,

ii) Varlık ve hizmet satışı benzeri işlemlerde; işlem tutarının (varlığın net defter değerinin yüksek olması durumunda net defter değerinin), kamuya açıklanan son finansal tablolara göre varlık toplamına veya kamuya açıklanan son yıllık finansal tablolardaki hasılat tutarına (varlığın devri, kiraya verilmesi veya üzerinde ayni hak tesis edilmesi durumunda; son yıllık finansal tablolara göre söz konusu varlıktan elde edilen kârın, şirketin sürdürülen faaliyetler vergi öncesi kârına) (bankalar ve finansal kuruluşların olağan faaliyetlerinden kaynaklanan ayni hak tesisi hariç) ya da yönetim kurulu karar tarihinden önceki altı aylık günlük düzeltilmiş ağırlıklı ortalama fiyatların aritmetik ortalaması baz alınarak hesaplanacak şirket değerine olan oranının,

%10’dan fazla bir orana ulaşacak olması ya da bir faaliyetinin durdurulması durumlarında; söz

konusu işlemlere ilişkin yönetim kurulu kararının icra edilebilmesi için bağımsız üyelerin çoğunluğunun onayının bulunması gerekir. Yönetim kurulu kararının katılanların oybirliği ile alınmaması durumunda, imzalı yönetim kurulu kararı ve muhalefet şerhi KAP’ta açıklanır.

Bağımsız üyelerin çoğunluğunun işlemi onaylamaması halinde, bu durum işleme ilişkin yeterli bilgiyi içerecek şekilde KAP’ta duyurulur ve işlem genel kurul onayına sunulur. Genel kurul toplantılarında Sermaye Piyasası Kanunu’nun 29 uncu maddesinin altıncı fıkrasında belirtilen esaslara uyulur.

5- Önemli nitelikteki işlemler

II-23.3 sayılı Önemli Nitelikteki İşlemler ve Ayrılma Hakkı Tebliği m.8: Anılan Tebliğ’de tanımlanan önemli nitelikteki işleme ilişkin yönetim kurulu kararında bağımsız üyelerin oy kullanıp kullanmadığı ve varsa bu üyelerin muhalefet şerhi ile birlikte Kurulun özel durumların kamuya açıklanmasına ilişkin düzenlemeleri çerçevesinde kamuya açıklanır.

6- Bağımsızlığın ortadan kalkması

II-17.1 sayılı Kurumsal Yönetim Tebliği (4.3.8.): Bağımsızlığı ortadan kaldıran bir durum ortaya çıktığı takdirde, bu durum bağımsız üye tarafından gerekçesi ile birlikte KAP’ta açıklanmak üzere derhal yönetim kuruluna iletilir.

III- YASAKLAR

1. Bağımsız yönetim kurulu üyelerinin ücretlendirmesinde kâr payı, pay opsiyonları veya şirketin performansına dayalı ödeme planları kullanılamaz. Şu kadar ki, bağımsız yönetim kurulu üyelerinin ücretlerinin bağımsızlıklarını koruyacak düzeyde olması gerekir.
2. Şirket, herhangi bir yönetim kurulu üyesine veya idari sorumluluğu bulunan yöneticilerine borç veremez, kredi kullandıramaz, verilmiş olan borçların veya kredilerin süresini uzatamaz, şartlarını iyileştiremez, üçüncü bir kişi aracılığıyla şahsi kredi adı altında kredi kullandıramaz veya lehine kefalet gibi teminatlar veremez.
3. Elde edilen net kazançların şirkete ödenmesi
4. Şirket yöneticileri, herhangi bir altı aylık dönem içerisinde şirket paylarında gerçekleştirdikleri alım, satım, alım ve satım veya satım ve alım işlemlerinden kazanç elde etmeleri durumunda, elde ettikleri net kazancı elde edilmesinden itibaren 30 gün içerisinde şirkete öderler. Elde edilen kazancın hesaplanmasında son giren ilk çıkar yöntemi uygulanır.
5. Kurulca, yöneticilerin elde ettikleri net kazançların şirkete ödenmesine ilişkin yükümlülüklerini 30 günlük süre içerisinde yerine getirmeyenler hakkında, elde ettikleri menfaatin iki katı tutarında idari para cezası verilir.

4- İçsel bilgilerin korunması

Kamuya gerekli açıklamalar yapılmadan önce içsel bilgi veya sürekli bilgilere sahip olan kişilerin bu bilgilerin gizliliğini korumaları esastır.

İçsel bilgi veya sürekli bilgileri, bu bilgiler kamuya açıklanmadan önce bu bilgilere sahip olan kişilerden doğrudan ya da dolaylı olarak alan kişiler tarafından ilgili sermaye piyasası aracında işlem yapılması durumunda;

1. a) İçsel bilgi veya sürekli bilgilere sahip olan kişilerin bu bilgileri diğer kişilere vermeleri,
2. b) İçsel bilgi veya sürekli bilgileri bu bilgilere sahip olan kişilerden doğrudan ya da dolaylı olarak alan kişilerin ilgili şirket payında alım- satım yapmaları piyasa bozucu eylem olarak değerlendirilir.

5- Yasaklı (Sessiz) Dönemde işlem yapma yasağı

Şirket tarafından düzenlenen finansal tablo ve raporlar ile bağımsız denetim raporlarının hazırlandığı hesap döneminin bitimini izleyen günden söz konusu tablo ve raporların mevzuata uygun şekilde kamuya duyurulmasına kadar geçen süre içerisinde, yöneticilerin veya söz konusu kişilerin eşleri, çocukları ya da aynı evde yaşadıkları kişilerin şirket payında işlem yapmaları piyasa bozucu eylem olarak değerlendirilir.

6- Kamuya açıklama gerektiren alım-satım işlemleri

İdari sorumluluğu bulunan kişiler ve bunlarla yakından ilişkili kişilerin¹ ya da şirketin ana ortağının her biri hesabına yapılan şirket paylarına ilişkin işlemlerin toplam tutarının bir takvim yılı içerisindeki tutarının 2024 yılı için 8 milyon TL’yi aşması halinde, işlemi yapan tarafından kamuya açıklama yapılması gerekir.

³ İdari sorumluluğu bulunan kişiler: (1) Şirket’in yönetim kurulu üyelerini, (2) yönetim kurulu üyesi olmadığı halde, Şirket’in içsel bilgilerine doğrudan ya da dolaylı olarak düzenli bir şekilde erişen ve Şirket’in gelecekteki gelişimini ve ticari hedeflerini etkileyen idari kararları verme yetkisi olan kişileri kapsamaktadır. İdari sorumluluğu bulunan kişi ile yakından ilişkili kişiler: (1) İdari sorumluluğu bulunan kişinin eşini, çocuklarını ve idari sorunluluğu bulunan kişi ile söz konusu işlemin gerçekleştirildiği dönemde aynı evde ikamet eden kişileri, (2) İdari sorumluluğu bulunan kişiler veya bu kişiler tarafından idari sorumlulukları üstlenilen veya doğrudan ya da dolayı olarak bu kişiler tarafından kontrol edilen veya bu kişiler yararına kurulmuş olan veya ekonomik çıkarları esas olarak bu kişilerin ekonomik çıkarları ile ayı olan tüzel kişi, kurum veya ortaklıkları, (3) Sermaye piyasası aracı bir borsada işlem gören ihraççının Kurul düzenlemelerine göre hazırlanmış son yıllık finansal durum tablosundaki aktif toplamının %10 veya daha fazlasını oluşturan bağlı ortaklıklarının ilgili kişilerini kapsamaktadır.

Link; https://lnkd.in/dw7CAMrZ